به جریان انداختن توپ از محل مجاز زمین توسط بازیکن بر طبق مقررات خاص "سرویس" نامیده می شود . ، سرویس را می توان حداقل به پنج دسته سرویس ساده ، سرویس تنیسی (آبشاری) ، سرویس موجی (ژاپنی)، سرویس برگردان (لنگری) و سرویس پرشی (آبشاری) تقسیم کرد.

___________________________________________________

سرویس ساده : ساده ترین نوع سرویس در والیبال سرویس ساده است ، ولی باید توجه داشت چناچه در اجرای این مهارت به اصول تکنیکی آن توجه نشود ،بازیکن نخواهد توانست این سرویس را به طور صحیح اجرا نماید ، بنابراین لازم است در هنگام اجرای فن به این نکات توجه شود :

-افراد راست دست ،پای چپ خود را در جلو قرار می دهند و افراد چپ دست عکس این حالت را رعایت می کنند .

-برای تعادل بیش تر لازم است با خم کردن مفصل زانو ها مرکز ثقل را به زمین نزدیک کرد .

-اندازه پرتاب توپ باید به نحوی باشد که بین اجرای ضربه و رها شدن توپ همزمانی به وجود آید .

-بالا تنه به سمت جلو متمایل و با دست کاملاً کشیده به توپ ضربه وارد می شود .

-دقت کنید که ضربه باید به زیر توپ و متمایل به پشت آن و با سطح بیش تر دست(کف و انگشتان) به توپ وارد شود .

-در هنگام اجرای سرویس از انتقال وزن بدن از پای عقب به پای جلو استفاده شود . تصویر 2-25 شما را در زدن ضربه صحیح کمک می کند .

نمونه تمرین : (بدون توپ و با توپ)

الف : بدون توپ : بازیکنان ابتدا در پشت خط انتهای زمین با رعایت فاصله مورد نیاز مستقر می شوند (چنانچه تعداد نفرات کلاس زیاد باشند استفاده از سایر خطوط زمین برای تمرین توپ بلامانع است). آنگاه با فرمان آموزگار نحوه ی اجرای سرویس ساده تمرین می شود و در این حالت مربی به اصلاح حرکات تمام بازیکنان می پردازد .

ب- باتوپ : تعدادی از بازیکنان در پشت خط انتهایی مستقر می شوند و در مقابل هریک از آن ها به فاصله تقریباً 5 متری گروه دیگر از بازیکنان قرار می گیرند . مربیان از بازیکنان می خواهد که سرویس ساده را تمرین کنند . آنگاه به اصلاح حرکات آنان می پردازند . بازیکنان باید توجه کنند که نفرات مقابل آن ها به عنوان یک هدف معیار محسوب می شوند . تصویر 2-26 به خوبی نحوه  ی صحیح تمرین را نشان می دهد .

- وقتی اطمینان حاصل شد که بازیکنان تمرین قبلی را بصورت صحیح اجرا می کنند . به دستور مربی فاصله بین بازیکنان زیاد و زیادتر می شود و در نهایت هر دوگروه در دو انتهای زمین مقابل یکدیگر قرار می گیرند و در واقع سرویس ساده را از محل قانونی به اجرا در می آورند .

سرویس تنیسی (آبشاری) :

این سرویس در وضعیت های مختلف قابل اجراست ؛در حالت ثابت،درحال حرکت و به صورت پرش ،در اینجا فقط سرویس در وضعیت ثابت به بازیکنان آموزش داده می شود . برای اجرای این فن در وضعیت ثابت می توان این موارد را توجه داشت :

-وضعیت ایستادن بازیکن و شیوه خم کردن پا از مفصل زانو مانند سرویس ساده است .

-ارتفاع پرتاب توپ برای ایجاد همزمانی و هماهنگی بین دست ضربه و توپ اندازه ی طول دست به اضافه قطر توپ (20 سانتی متر) است .

-پس از پرتاب توپ به هوا ، دست عقب می رود و بدن نسبت به توپ  دارای قوس محدب است. ولی در هنگام زدن ضربه عکس این حالت اتفاق می افتد ، یعنی بدن سرویس زننده از حالت محدب به معقر تغییر وضعیت می دهد .

-در لحظ ضربه زدن به توپ ، دست کاملاً مستقیم  و بدون هیچ زوایه ای در مفصل آرنج این فن اجرا می شود . دست سرویس زننده به بالای توپ و متمایل به پشت آن اصابت می کند .

-می تواند در حالت طبیعی از همه قسمت های دست (مچ،کف و پنجه ها) برای ضربه زدن به توپ استفاده کرد .

نمونه ی تمرین (بدون توپ و با توپ) :

الف - بدون توپ : در این تمرین از بازیکنان خواسته می شود که درمنطقه ی مجاز سرویس (پشت خط انتهایی زمین) مستقر شوند و موارد فنی سرویس آبشار را ابتدا در ذهن مرور کنند ، سپس به توپ فرضی ضربه بزنند . مطمئنا دراین مرحله از آموزش ،مربیان فرصت بیشتری برای اصلاح حرکات بازیکنان پیدا می کنند .

ب- با توپ : در این تمرین مانند سرویس ساده ، از بازیکنان می خواهیم که با رعایت فاصله مناسب از یکدیگر در پشت خط انتهایی زمین مستقر شوند. گروه دیگری از بازیکنان در فاصله 5 متری در داخل زمین مقابل آن ها قرار می گیرند . در این وضعیت بازیکنان برای نفر مقابل خود هدف تلقی می شوند و لازم است ، سرویس (آبشاری) درست در جهت آن ها ارسال شود . فاصله ی بازیکنان ، پس از اطمینان از اجرای صحیح تکنیک زیاد می شود و در نهایت هر دو گروه از انتهای زمین در تکرار های متوالی به اجرای سرویس می پردازند. این تمرین درر تصویر 2-26 به صورت سرویس ساده نشان داده است .

تعدادی از بازیکنان در انتهای سمت راست زمین و تعداد دیگری در انتهای سمت چپ مستقر می شوند . ابتدا از آن ها خواسته می شود که به طور دلخواه هر یک از سرویس های (ساده-تنیسی) را تمرین کنند . آنگاه برای افزایش دقت در بازیکنان ،از آنان خواسته می شود که به داخل زمین بروند و به عنوان هدف ، سرویس متقابل را دریافت نمایند . پس از اجرای تکرار های متوالی باید محل آنان تغییر کند . (تصویر 2-28)

نكات ايمنى

هنگام تمرين سرويس، خصوصاً سرويس آبشاري، فراگيران بايد كاملاً عضلات كتف را گرم كنند. زيرا در غير اين صورت فشارهاى وارد بر كتف احتمال به‌وجود آوردن آسيب‌هاى شايع اين عضو را فراهم مى‌سازد.

- به فراگيران تذكر داده شود كه در هنگام تمرين، همواره متوجه ارسال توپ سرويس شدهٔ بازيكنان مقابل باشند، تا توپ به‌طور ناگهانى به سر و صورت آنها اصابت نكند.

- پس از اتمام تمرينات، دقت شود تا كليه وسايلى كه از آنها به‌عنوان هدف استفاده شده از زمين خارج شود، تا در ادامهٔ تمرين اين وسايل براى فراگيران مشكلى فراهم نسازد.

-به فراگيران يادآورى شود كه پس از اجراء سرويس (ضربه زدن به توپ در واليبال) دست خود را به‌دنبال توپ تا ناحيه ران ادامه دهند. اين امر موجب مى‌شود كه عضلات كتف در مسير صحيح حركت كند و از وارد آمدنِ آسيب بر اين عضو جلوگيرى نمايد.

آموزش ویدیویی کامل تکنیک سرویس در ورزش والیبال (آپارات ما)

9)منابع :

صفحات 31الی 34 از کتاب آموزش والیبال ، نویسنده حسین توسلی

براتیون ،باب و برید کلیپ : آموزش تکنیک و تاکتیک در قالب تمرینات ، ترجمه غلامرضا سراج زاده ، حسین توسلی،انتشارات فدراسیون والیبال ،تهران ،1368

گرداوری و تنظیم عادل خدر خوجه 

آشنایی با آمادگی بدنی در ورزش والیبال + آموزش تمرینات بدنی

آشنایی کامل با تکنیک های مقدماتی والیبال / بخش نخست پاس پنجه !

تمریناتی برای تقویت قدرت مچ و ساعد در والیبال !